YUNUS EMRE

Yunus Emre’nin Türkiye’de 15 Azerbaycan’da 3 mezarı var Halk ozanı, mutasavvıf Yunus Emre’nin nerede öldüğü bilinmiyor. Ancak toplam 18 mezarı bulunuyor. Türkiye’de mezarının bulunduğu her il ya da ilçenin kendilerine göre ‘sağlam’ kanıtları var. Anadolu’nun manevi mimarlarından mutasavvıf Yunus Emre’nin mezarının yeri, tartışma konusu oldu. Türkiye sınırları içinde 15, Azerbaycan’da 3 mezarı bulunan Yunus Emre, paylaşılamıyor. Yunus Emre’nin mezarının bulunduğu söylenen Eskişehir, Karaman ve Manisa Kula’da belediyeler, gerçek mezarın kendi şehirlerinde olduğunu belgelerle ispatlamaya çalışıyor. Türkiye’deki Yunus Emre’ye ait olduğu iddia edilen mezarlar ve türbelerin bir kısmı, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bağlı. Kayıtlarda Yunus Emre’nin mezarının yeri tam olarak belirtilmezken Bursa Emir Sultan yolu üzeri, Erzurum Tuzcu köyü, Sandıklı Çayköy, Afyonkarahisar Düğerde, Ünye, Aksaray, Keçibolu, Uluborlu, Kırşehir, Tire, Bolu, Manisa Kula, Eskişehir Mihalıççık Sarıköy ve Karaman’da olabileceği söyleniyor. Yunus Emre’nin mezarını kendi bölgelerinde kabul edenler, yerleşim yerlerini tanıtan kitaplarında onun hakkında çeşitli iddialar ortaya atıyor. Eskişehir, Karaman ve Manisa’nın Kula ilçesindeki türbelere gelen insanlar, dua edip dilekte bulunuyor. Yunus'un, Aksaray sınırındaki Kırşehir’e bağlı Ulupınar kasabasının Ziyarettepe mevkiindeki türbede, Aksaray ve Kırşehir valiliklerince her yılın eylül ayında ortak anma törenleri düzenleniyor. Yunus Emre’nin yaşamı konusunda yeterli bilgi olmadığı gibi onunla ilgili kaynaklarda anlatılanlar da birbirini tutmuyor. Onun nerede, hangi yılda doğduğu ve öldüğü bilinmiyor. Bazı kaynaklarda 1238 dolaylarında doğduğu, 1320’de vefat ettiği söyleniyor. Araştırmalara göre Yunus Emre’nin şiirlerinin toplandığı dîvan, ölümünden 70 yıl sonra düzenlenmiş. Anadolu’da, Yunus Emre adını taşıyan ve Yunus Emre’den çok sonraları yaşamış başka şairlerin eserleriyle karışan şiirlerinin bir bölümü, dil incelemeleri sonunda ayıklanmış. Böylece 357 şiirin onun olduğu konusunda görüş birliğine varılmış. Ayrıca yine Yunus Emre adını taşıyan ancak başka şairlerin yazdığı ileri sürülen 310 şiir daha derlenmiş. Eskişehir Sarıköy Yunus Emre Belde Belediye Başkanı İsmail Hakkı Yavuz, tarihî vesikalara dayanarak yapılan araştırmaların büyük çoğunluğunun, Yunus’un mezarının Sarıköy’de olduğunu ispatladığını belirtiyor. Yavuz, “Aşevi, dergâh ve türbeden oluşan mezarda, Osmanlı döneminde türbedarlar görevlendirilmiştir. Mezar, demiryoluna yakın olması sebebiyle 1949 yılında başka yere nakledilmiştir.” diyor. Yavuz, Türkiye’nin değişik yerlerinde olan mezarların sembolik olduğunu ileri sürüyor. Eskişehirlilerin bu yaklaşımına tepki gösteren Karamanlılar ise belgeleriyle Yunus Emre’ye sahip çıkıyor. Karaman Belediyesi’nin kayıtlarında bulunan belgelerde, şu iddialar yer alıyor: “Sarıköy’de bulunan, sade, üzeri toprakla örtülü bir yer, Yunus’un mezarı olamaz. Bütün insanlığın gönlünde taht kuran bir büyük insanı, Anadolu insanı sahipsiz mezarlarda yatırmaz. Eskişehirlilerin dayandığı Kanunî Sultan Süleyman devrine ait belgelerde yer alan kişi, Yunus Emir Bey adında biridir. Yunus Emre’yle aynı kişi değildir. Üstelik Eskişehir’in bağlı olduğu Ankara’nın salnamelerinde, ne Yunus’a ne türbesi ve tekkesine ait en küçük bir kayıt bulunmaktadır. Oysa aynı dönemdeki Konya salnamelerinde, Karamanlı Yunus Emre’den defalarca bahsedilmektedir.” Kula Belediye Başkanı Selim Aşkın ise, Yunus Emre’nin mezarının Emre köyünde olduğunu iddia ediyor. Yunus’un Karamanlı olduğunu kabul eden Aşkın, Yunus’u olgunlaştıran Hacı Bektaş Veli ve Tapduk Emre’nin Kula’da yaşadığını hatırlatıyor. Aşkın, Yunus’un “Hakk bir mürşit verdi bana/ Kapısında öl dediler” dizelerini aktarırken bunun Yunus’un Emre’de defnedildiğinin kanıtı olduğunu vurguluyor. 1952’de dönemin hariciye nazırı Ali Fuat Köprülü’nün, Kula’ya gelerek bütün belgeleri Eskişehir’e götürdüğünü anlatan Aşkın, bu konuyla ilgili görgü şahitlerinin bulunduğunu savunuyor. Bu arada Yunus Emre'nin mezarının nerede olduğunun dini açıdan önemli olmadığı belirtildi. İzmir Müftülüğü Vaizi Ali Özdemir, amellerde niyetin esas alındığını, insanların Yunus için hangi mezarda dua ettiklerinin önemli olmadığını, yine sevap kazanacaklarını açıkladı. Mustafa Yüksel, İsa Sezen / İzmir